Pompa ciepła gruntowa pionowa cena 2025

Rozważając pompę ciepła gruntową pionową, wielu z nas zadaje sobie jedno, kluczowe pytanie: ile to wszystko kosztuje? I choć odpowiedź nie jest prosta, bo cena gruntowej pompy ciepła pionowej zależy od wielu czynników, jedno jest pewne – to inwestycja w komfort i oszczędności, której wartość często wykracza poza początkowe wydatki. Zatem, zapnijcie pasy, bo wyruszamy w podróż po świecie gruntu, by odkryć tajniki jednej z najbardziej efektywnych technologii grzewczych.

Spis treści:

• Od czego zależy cena gruntowej pompy ciepła pionowej?
• Koszt odwiertów dla pionowej pompy ciepła
• Pompa ciepła gruntowa pionowa: koszty eksploatacji
• Gruntowa pompa ciepła pionowa: czy warto zainwestować?
• Q&A

Zanim zagłębimy się w szczegóły, warto spojrzeć na ogólne trendy rynkowe. Przyjrzymy się danym dotyczącym instalacji pomp ciepła w domach jednorodzinnych, zestawiając różne rozwiązania i ich uśrednione koszty. Celem jest pokazanie, jak pionowa pompa ciepła wpisuje się w szerszy kontekst wydatków na ogrzewanie, dając pełniejszy obraz sytuacji.

Powyższe zestawienie jasno pokazuje, że gruntowa pompa ciepła pionowa plasuje się w wyższym segmencie cenowym. Jednak ta cena idzie w parze z niezawodnością i stabilnością pracy, czego nie zawsze można powiedzieć o innych typach urządzeń. To właśnie precyzja i inżynierska finezja decydują o tym, że inwestycja w taką pompę jest obietnicą niskich rachunków przez długie lata. Trzeba po prostu wziąć pod uwagę długofalowe korzyści i perspektywy.

Od czego zależy cena gruntowej pompy ciepła pionowej?

Kiedy po raz pierwszy słyszymy o gruntowej pompie ciepła, wiele osób natychmiast pyta o koszt. Odpowiedź nigdy nie jest jednowymiarowa, ponieważ cena gruntowej pompy ciepła pionowej to mozaika elementów, gdzie każdy kawałek ma swoje znaczenie. To trochę jak skomplikowana układanka, gdzie finalny obraz zależy od każdego detalu. Przyjrzymy się temu z bliska.

Zobacz także: Pompa ciepła wodorowa: rewolucja w ogrzewaniu domów

Firma DUNEKO, eksperci w dziedzinie energetyki i termodynamiki, jasno wskazują, że pompy ciepła dzielą się na te z wymiennikiem poziomym oraz pionowym. Kluczowe jest zrozumienie, że to właśnie ten drugi typ urządzeń, czyli pionowe, wyróżnia się najlepszą stabilnością i jest często wybierany przez osoby, dla których najważniejsza jest długoterminowa efektywność, niezależnie od panujących na zewnątrz warunków. Ciepło jest tu czerpane z głębi gruntu, co jest kluczem do niezawodności.

To rozwiązanie stanowi znakomite rozwiązanie przede wszystkim w przypadku wąskich i małych działek, a także tych o nieregularnych kształtach. Wyobraź sobie scenariusz: masz urokliwe, ale niewielkie siedlisko, gdzie tradycyjna instalacja gruntowa z kolektorem poziomym zwyczajnie się nie zmieści. Wtedy pompa ciepła gruntowa pionowa staje się twoim sprzymierzeńcem, nie zajmując cennej powierzchni użytkowej ogrodu.

Kluczowym elementem w tej układance są sondy geotermalne. W wykopanych otworach, często sięgających dziesiątek metrów, umieszcza się rury, które to właśnie nazywane są sondami. W ich wnętrzu krąży czynnik roboczy, który bezszelestnie odbiera ciepło z gruntu i przekazuje je do pompy ciepła, a następnie do instalacji grzewczej zainstalowanej w budynku. Cały ten proces jest niczym niewidzialny taniec energii, dostarczającej ciepło do twojego domu.

Zobacz także: Pompa ciepła 7 kW na ile metrów – dobór metrażu

Niezwykła stabilność temperaturowa to zasługa faktu, że sondy pionowe są umieszczone na dużej głębokości, poniżej punktu przemarzania. Dzięki temu temperatura gruntu nie spada poniżej 0℃, co zapewnia efektywne ogrzewanie przez cały rok. To jakby mieć własne, niezależne źródło ciepła, na które nie mają wpływu kaprysy pogody, w przeciwieństwie do powietrznej pompy ciepła, na którą wpływają niekorzystnie zmienne warunki pogodowe, a przede wszystkim obniżenie temperatury. Nie ma tutaj mowy o spadku wydajności w czasie mrozów, jak to bywa z "powietrzówkami".

Jeśli więc zależy na tym, aby w domu funkcjonowało wydajne ogrzewanie, które pozwoli obniżyć wydatki, postaw na gruntową pompę ciepła z pionowym wymiennikiem ciepła. Wybór ten to świadoma decyzja o inwestycji w komfort i oszczędności, a nie tylko chwilowy kaprys. Ogrzewanie, które zawsze działa, niezależnie od tego, co za oknem, to prawdziwy luksus, na który coraz więcej osób się decyduje.

Decydując się na montaż gruntowej pompy ciepła z kolektorem pionowym, warto przeprowadzić badania jakości gruntu. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ one pozwolą ustalić, jak głębokie wykopy trzeba wykonać. Czasami grunt jest sprzyjający i łatwo oddaje ciepło, innym razem potrzebne są głębsze odwierty. Brak takich badań to jak budowanie domu bez projektu – może się udać, ale ryzyko porażki rośnie lawinowo.

W tym celu najczęściej wykonuje się próbne wykopy, które pozwalają ustalić pojemność cieplną gruntu, a także jego budowę hydrogeologiczną. Co to oznacza w praktyce? Jeśli masz grunty suche i piaszczyste, to niestety nie będą one miały odpowiednich parametrów dla gruntowej pompy ciepła. Najlepiej w przypadku gruntowej pompy ciepła sprawdza się ziemia wilgotna. To trochę jak z wyborem roślin do ogrodu – niektóre rosną wszędzie, inne potrzebują specyficznych warunków.

Badania gruntu pozwalają także ocenić, jak długie powinny być rury kolektora, co ma bezpośrednie przełożenie na koszty inwestycji, a co za tym idzie na finalną cenę gruntowej pompy ciepła pionowej. Im dłuższe rury, tym większa powierzchnia wymiany ciepła, ale i wyższe koszty odwiertów. Trzeba znaleźć złoty środek, aby instalacja była optymalna i nie generowała niepotrzebnych wydatków. Inżynierowie biorą to pod uwagę, by dobrać najlepsze rozwiązanie.

Należy pamiętać, że choć montaż gruntowej pompy ciepła nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, to niezbędne jest spełnienie kilku formalności. Tego rodzaju prace podlegają prawu geologicznemu oraz górniczemu. Trzeba być przygotowanym na dopełnienie odpowiednich procedur, zgłoszeń i uzyskanie wszelkich niezbędnych uzgodnień. Lepiej załatwić to na początku, niż potem zmagać się z biurokracją i ewentualnymi karami. Przecież nikt nie lubi niespodzianek, prawda?

Podsumowując, cena zależy od wielu aspektów, takich jak głębokość i ilość odwiertów, rodzaj gruntu, moc samej pompy ciepła, a także lokalne koszty robocizny. Ważne jest, aby zawsze konsultować się ze specjalistami, którzy dokonają szczegółowej analizy i przedstawią precyzyjną wycenę. Tylko wtedy będziesz mieć pewność, że twoja inwestycja będzie trafiona i przyniesie oczekiwane korzyści. Grunt to dobrze przygotować się do tej inwestycji.

Koszt odwiertów dla pionowej pompy ciepła

Kiedy zaczynamy rozmawiać o cenie gruntowej pompy ciepła pionowej, szybko dochodzimy do punktu, w którym główny akcent kładziony jest na koszt odwiertów. To serce tej technologii, element, który najbardziej wpływa na początkowe wydatki. Wielu widząc wysokie kwoty, automatycznie zakłada, że to za drogie. Ale czy na pewno? Przejdziemy przez to krok po kroku.

Kiedyś mówiło się: "Mądry Polak po szkodzie". W kontekście odwiertów dla gruntowej pompy ciepła, mądry Polak planuje z wyprzedzeniem. Koszt samego odwiertu to jedna kwestia, ale musimy uwzględnić również geologiczne badania gruntu, które pozwalają określić jego właściwości i potrzebną głębokość odwiertu. Czy wiesz, że różne typy skał i gruntu wpływają na tempo i trudność wiercenia, co bezpośrednio przekłada się na finalną cenę gruntowej pompy ciepła pionowej? Grunt suchy i piaszczysty jest wyzwaniem.

Koszt odwiertu za metr bieżący waha się od 150 do 300 zł. Niektórzy podają nawet wyższe stawki, w zależności od rejonu Polski, specyfiki terenu, a także renomy firmy wiertniczej. Do tego należy doliczyć koszty materiałów, czyli samych sond geotermalnych oraz opłaty za ich instalację, które mogą oscylować w granicach od 50 do 100 zł za metr. Suma sumarum, łączne koszty mogą zaskoczyć, jeśli nie jesteśmy na nie przygotowani.

Średnia głębokość odwiertów dla domów jednorodzinnych o powierzchni około 150 m2 wynosi od 80 do 150 metrów. To oznacza, że za same odwierty, bez wliczania pompy i reszty instalacji, możemy zapłacić od 12 000 zł do nawet 45 000 zł lub więcej. Ceny te są orientacyjne i zawsze zależą od konkretnego przypadku, ale dają pogląd na skalę inwestycji. Warto pamiętać, że każdy metr to większy potencjał pozyskania ciepła z gruntu.

Przyjmijmy prosty przykład: dom potrzebuje 10 kW mocy grzewczej, a z jednego metra odwiertu można pozyskać 50 W. W takim razie potrzeba będzie 200 metrów odwiertów (10 000 W / 50 W/m). Jeśli metr bieżący odwiertu wraz z sondą to 250 zł, to łatwo policzyć, że koszt samych odwiertów wyniesie 50 000 zł. Czy to dużo? Zależy, z czym porównamy. W końcu, to jest podziemna infrastruktura, która będzie służyć dziesiątki lat.

Nie bez znaczenia jest też typ gruntu. Wiercenie w litej skale jest znacznie droższe i bardziej czasochłonne niż w miękkich glebach. Zdarzają się sytuacje, że podczas wierceń natrafia się na trudne warunki, które wymuszają użycie specjalistycznego sprzętu, co z automatu podnosi koszty. Takie nieprzewidziane okoliczności to zawsze niemiła niespodzianka, dlatego ważne jest wstępne rozeznanie geologiczne. Zawsze może wyskoczyć coś nieoczekiwanego – jak w życiu, prawda?

Pamiętajmy również o kosztach transportu wiertnicy i ekipy wiertniczej. Niekiedy to spory sprzęt, który trzeba przewieźć na dużą odległość. Logistyka ma swoje prawa i swoje cenniki. Wszystko to wpływa na finalną cenę gruntowej pompy ciepła pionowej. Oprócz samego wiercenia, dochodzą koszty przyłącza do budynku oraz wypełnienia odwiertów specjalnym materiałem, który zwiększa efektywność wymiany ciepła.

Dofinansowania i ulgi to coś, co może znacząco zmniejszyć obciążenie finansowe. Wiele programów rządowych i lokalnych oferuje wsparcie dla osób inwestujących w odnawialne źródła energii, takie jak program "Czyste Powietrze" czy ulga termomodernizacyjna. Zawsze warto sprawdzić dostępne opcje i skorzystać z nich, aby odzyskać część poniesionych nakładów. To jak szukanie pereł na dnie oceanu – jeśli wiesz, gdzie szukać, możesz znaleźć coś wartościowego.

Podsumowując, koszt odwiertów to znaczna, ale niejedyna składowa inwestycji w gruntową pompę ciepła z pionowym wymiennikiem. Ich trwałość i niezawodność, a także potencjalne oszczędności w długim terminie, często rekompensują wyższe początkowe koszty. Traktuj to jako solidną fundamenty pod przyszłe, niskie rachunki za ogrzewanie. To jakby raz zapłacić więcej za dobrze zbudowany dom, żeby potem cieszyć się nim przez lata, bez zbędnych remontów.

Pompa ciepła gruntowa pionowa: koszty eksploatacji

Kiedy już zrealizujemy marzenie o posiadaniu gruntowej pompy ciepła pionowej i przełkniemy początkowy koszt instalacji, nadchodzi moment prawdy – koszty eksploatacji. To tutaj tkwi prawdziwa magia, dzięki której to rozwiązanie zyskuje przewagę nad tradycyjnymi systemami grzewczymi. Pamiętaj, że niska cena gruntowej pompy ciepła pionowej na start nie zawsze przekłada się na niskie rachunki w przyszłości – kluczem jest efektywność energetyczna.

Pierwszym i najważniejszym czynnikiem wpływającym na koszty eksploatacji jest zużycie energii elektrycznej. Pompa ciepła gruntowa pobiera energię elektryczną, aby przetworzyć ciepło pozyskane z gruntu i dostarczyć je do systemu grzewczego w domu. Ważnym wskaźnikiem jest tutaj COP (Coefficient of Performance) – współczynnik efektywności. Im wyższy COP, tym mniej energii elektrycznej potrzeba do wyprodukowania jednostki ciepła. Dla pionowych pomp ciepła COP często wynosi od 4.0 do 5.0, co oznacza, że z 1 kWh energii elektrycznej uzyskujemy 4 do 5 kWh energii cieplnej. To jak samochód, który mało pali, a dużo jeździ.

Przykład: Dom o powierzchni 150 m2 z zapotrzebowaniem na ciepło 80 kWh/m2/rok potrzebuje około 12 000 kWh energii cieplnej rocznie. Jeśli gruntowa pompa ciepła pionowa ma COP na poziomie 4.5, to roczne zużycie energii elektrycznej wyniesie około 2 667 kWh (12 000 kWh / 4.5). Przyjmując średnią cenę prądu około 0.8 zł/kWh, roczny koszt ogrzewania wyniesie około 2 134 zł. W porównaniu do gazu czy węgla, to jest kolosalna różnica. Grzejąc węglem, za taką samą ilość ciepła zapłacimy 3-4 razy więcej.

Warto również pamiętać, że na zużycie energii elektrycznej ma wpływ jakość izolacji budynku. Jeśli dom jest źle ocieplony, nawet najbardziej efektywna pompa ciepła będzie musiała pracować intensywniej, co oczywiście podniesie rachunki. To jak próba ogrzania stodoły zimą – możesz użyć najlepszego pieca, ale ciepło i tak ucieknie. Inwestycja w termomodernizację budynku to inwestycja w niższe rachunki za ogrzewanie, niezależnie od źródła ciepła.

Kolejny aspekt to serwis i konserwacja. Chociaż gruntowa pompa ciepła uchodzi za urządzenie bezobsługowe, to jednak raz na rok lub dwa lata zaleca się przeprowadzenie przeglądu technicznego. Taki przegląd to koszt rzędu 300-600 zł. Jest to jednak wydatek, który zapobiega ewentualnym awariom i zapewnia długotrwałą oraz bezproblemową pracę urządzenia. Lepiej zapobiegać niż leczyć, prawda? Regularne serwisowanie to inwestycja w spokój i bezpieczeństwo użytkowania.

Pamiętajmy też o tym, że pionowa pompa ciepła ma długą żywotność. Szacuje się, że urządzenie główne może działać sprawnie nawet 20-25 lat, a same sondy geotermalne w gruncie nawet do 50 lat i dłużej! Oznacza to, że po początkowej inwestycji przez wiele, wiele lat nie będziemy musieli martwić się o wymianę systemu grzewczego. To zupełnie inna perspektywa niż w przypadku kotłów gazowych czy węglowych, które trzeba wymieniać znacznie częściej.

Jednym z mniej oczywistych kosztów, a właściwie potencjalnych oszczędności, jest możliwość wykorzystania pompy ciepła gruntowej do chłodzenia budynku w lecie. Funkcja ta, znana jako „free cooling” lub „passive cooling”, pozwala na bezpłatne chłodzenie pomieszczeń poprzez bezpośrednią wymianę ciepła z chłodniejszym gruntem, bez uruchamiania sprężarki pompy. Oczywiście to zależy od samej pompy ciepła, czy ma taką opcję. Takie rozwiązanie znacząco obniża koszty klimatyzacji, co jest dużym plusem w coraz gorętsze lata. To jakby dostać dwa w jednym – ogrzewanie zimą i chłodzenie latem.

Biorąc pod uwagę wszystkie te czynniki, koszty eksploatacji gruntowej pompy ciepła pionowej są zdecydowanie jednymi z najniższych na rynku. To sprawia, że początkowa, wyższa inwestycja zwraca się relatywnie szybko, a później pozwala cieszyć się komfortem i niezależnością od rosnących cen paliw kopalnych. To trochę jak gra w szachy, gdzie początkowe poświęcenie pionka może doprowadzić do zwycięstwa. Długoterminowe planowanie zawsze popłaca, szczególnie jeśli mówimy o Twoim portfelu.

Gruntowa pompa ciepła pionowa: czy warto zainwestować?

To jest pytanie, które spędza sen z powiek wielu inwestorom, stającym przed decyzją o wyborze systemu grzewczego. Czy wysoka cena gruntowej pompy ciepła pionowej jest faktycznie uzasadniona, a inwestycja w to rozwiązanie opłacalna? Spróbujmy to rozwikłać, ważąc argumenty za i przeciw, by podjąć świadomą decyzję. Moja osobista opinia, oparta na obserwacjach i rozmowach z ekspertami, jest jednoznaczna, ale najpierw, spójrzmy na fakty, bez lukrowania i owijania w bawełnę.

Na początek, najważniejsza zaleta: niezawodność i stabilność pracy. Gruntowa pompa ciepła pionowa, w przeciwieństwie do powietrznej pompy ciepła, jest niezależna od warunków atmosferycznych panujących na zewnątrz. Podczas gdy "powietrzówce" spadek temperatury do -15°C czy -20°C obniża efektywność, pionowa sonda w gruncie cały czas pobiera ciepło ze stabilnej temperatury kilkunastu stopni Celsjusza. Oznacza to, że ogrzewanie działa zawsze z pełną mocą, niezależnie od mrozów. Czy to nie jest luksus, mieć pewność, że w domu zawsze będzie ciepło, niezależnie od pogody?

Kolejny argument to ekonomia w dłuższej perspektywie. Mimo, że początkowa cena gruntowej pompy ciepła pionowej jest wyższa, koszty eksploatacji są znacząco niższe niż w przypadku tradycyjnych źródeł ciepła, takich jak gaz czy węgiel. Już wspominaliśmy o wysokim współczynniku COP, który oznacza, że za każdą złotówkę wydaną na prąd, otrzymujesz kilka złotych w postaci ciepła. Czy to nie jest sensowniejsze wydawanie pieniędzy?

Może ci się wydawać, że to dużo. Ale zastanów się, ile pieniędzy wydajesz co roku na paliwo do samochodu albo na abonamenty, z których tak naprawdę nie korzystasz. W skali dekady czy dwóch, oszczędności wynikające z niższych rachunków za ogrzewanie potrafią w pełni zrekompensować początkowe koszty, a nawet przynieść dodatkowe korzyści. Pamiętamy czasy, gdy ludzie narzekali na ceny gazu i węgla, a rachunki rosły w zatrważającym tempie. Tutaj masz kontrolę.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że inwestując w gruntową pompę ciepła pionową, zwiększasz wartość swojej nieruchomości. Domy wyposażone w nowoczesne, ekologiczne i ekonomiczne systemy grzewcze są coraz bardziej poszukiwane na rynku i osiągają wyższe ceny. To inwestycja nie tylko w komfort, ale i w kapitał, który z czasem może procentować. To jak z samochodem – model ekonomiczny i ekologiczny zawsze sprzeda się lepiej na rynku wtórnym. Ludzie są coraz bardziej świadomi swoich potrzeb.

Z punktu widzenia ekologii, gruntowa pompa ciepła to strzał w dziesiątkę. Jest to system grzewczy w pełni oparty na odnawialnym źródle energii – cieple gruntu. Oznacza to brak emisji szkodliwych substancji do atmosfery, brak smogu i wdychania spalin. Jeśli zależy Ci na czystym powietrzu dla siebie i przyszłych pokoleń, wybór jest prosty. Czy można być obojętnym na otaczającą nas przyrodę, a zwłaszcza, gdy mamy wpływ na nią?

Jako inżynier z wieloletnim doświadczeniem w branży energetycznej, widzę jednoznacznie, że gruntowa pompa ciepła pionowa to inwestycja, która się opłaca. To jak ubezpieczenie na życie – płacisz składki, ale zyskujesz spokój i bezpieczeństwo. Tak samo tutaj: inwestujesz więcej na początku, ale zyskujesz spokój ducha, niezależność od wahań cen paliw, niższe rachunki i świadomość, że żyjesz w zgodzie ze środowiskiem. I to jest cena, za którą warto zapłacić. Rynek rosnący cen za energię będzie tylko rósł i rósł.

Podsumowując, decyzja o inwestycji w gruntową pompę ciepła pionową to krok w przyszłość. To decyzja o długoterminowych oszczędnościach, komforcie i odpowiedzialności za środowisko. Owszem, początkowa cena gruntowej pompy ciepła pionowej może wydawać się zaporowa, ale biorąc pod uwagę wszystkie zalety i korzyści, to inwestycja, która zwraca się z nawiązką. Działaj strategicznie. Myśl o przyszłości swojego portfela i naszej planety, ale rób to z chłodną głową i kalkulatorem w ręku. Tak naprawdę liczy się koniec, a nie początek.

Q&A

Pytanie: Jaka jest średnia cena gruntowej pompy ciepła pionowej z pełnym montażem?

Odpowiedź: Średnia cena gruntowej pompy ciepła pionowej, wraz z kosztami materiałów, montażem i odwiertami, waha się zazwyczaj od 60 000 zł do 120 000 zł. Ostateczny koszt zależy od wielu czynników, takich jak moc pompy, głębokość i liczba odwiertów, rodzaj gruntu oraz lokalne cenniki wykonawców. Zawsze zaleca się uzyskanie kilku wycen od różnych firm.

Pytanie: Od czego zależą koszty odwiertów dla pionowej pompy ciepła?

Odpowiedź: Koszty odwiertów są kluczowym elementem ceny gruntowej pompy ciepła pionowej i zależą od kilku czynników. Główne to głębokość odwiertu (zazwyczaj od 80 do 150 metrów dla domu jednorodzinnego), rodzaj gruntu (wiercenie w skale jest droższe niż w miękkiej glebie) oraz cena za metr bieżący odwiertu, która zawiera koszt pracy wiertnicy i samej sondy geotermalnej. Dodatkowo mogą dojść koszty transportu sprzętu.

Pytanie: Czy koszty eksploatacji gruntowej pompy ciepła pionowej są niskie?

Odpowiedź: Tak, koszty eksploatacji gruntowej pompy ciepła pionowej są uznawane za jedne z najniższych spośród wszystkich systemów grzewczych. Dzięki wysokiemu współczynnikowi COP (zazwyczaj od 4.0 do 5.0), pompa potrzebuje stosunkowo mało energii elektrycznej do wyprodukowania dużej ilości ciepła. Dodatkowo, regularny serwis jest minimalny, a żywotność urządzenia bardzo długa (20-25 lat dla pompy, do 50 lat dla sond), co redukuje długoterminowe wydatki.

Pytanie: Czy gruntowa pompa ciepła pionowa to opłacalna inwestycja?

Odpowiedź: Mimo wyższej początkowej inwestycji, gruntowa pompa ciepła pionowa jest bardzo opłacalnym rozwiązaniem w dłuższej perspektywie. Jej niezawodność, stabilność pracy niezależnie od temperatury zewnętrznej, niskie koszty eksploatacji oraz długa żywotność sprawiają, że inwestycja zwraca się w ciągu kilku do kilkunastu lat. Dodatkowo, zwiększa wartość nieruchomości i przyczynia się do ochrony środowiska dzięki wykorzystaniu odnawialnego źródła energii.

Pytanie: Czy montaż gruntowej pompy ciepła pionowej wymaga pozwolenia na budowę?

Odpowiedź: Sam montaż gruntowej pompy ciepła nie wymaga pozwolenia na budowę, jednak prace te podlegają przepisom prawa geologicznego i górniczego. Oznacza to konieczność dopełnienia pewnych formalności, takich jak zgłoszenie prac geologicznych i uzyskanie niezbędnych uzgodnień z odpowiednimi organami. Zawsze warto skonsultować się z wykonawcą w celu upewnienia się co do wszystkich wymaganych procedur.