Jak wygląda pompa ciepła? Poradnik 2025

Redakcja 2025-06-05 20:48 | 13:73 min czytania | Odsłon: 147 | Udostępnij:

Zastanawialiście się kiedyś, jak wygląda pompa ciepła? To pytanie często pada w rozmowach o nowoczesnych i ekologicznych źródłach ogrzewania. W skrócie, jest to urządzenie przypominające nieco klimatyzator zewnętrzny, które pobiera energię cieplną z otoczenia (powietrza, gruntu, wody) i przekazuje ją do wnętrza budynku. Jego estetyczny i często minimalistyczny design sprawia, że idealnie wpisuje się w nowoczesną architekturę.

jak wygląda pompa ciepła

Spis treści:

Kiedyś spotykało się pogląd, że instalacje grzewcze muszą być albo wysoce wydajne, albo ekologiczne, ale nigdy oba te czynniki naraz. Pompy ciepła udowodniły, że to bzdura do kwadratu. Obserwacje rynkowe z ostatnich pięciu lat jasno wskazują na dynamiczny wzrost ich popularności.

Rodzaj Pompy Ciepła Udział w Rynku (2023) Średnia Efektywność (COP) Typowa Wymiary Zew. Jednostki (wys. x szer. x gł.)
Powietrze-Woda (Monoblok) 65% 3.5 - 5.0 ~80cm x 120cm x 40cm
Powietrze-Woda (Split) 25% 3.0 - 4.5 Jednostka zew: ~80cm x 120cm x 40cm, wew: ~70cm x 45cm x 30cm
Gruntowe (Woda-Woda) 8% 4.0 - 5.5 Brak jednostki zewnętrznej widocznej na powierzchni (wymaga odwiertów)
Wodne (Woda-Woda) 2% 4.5 - 6.0 Brak jednostki zewnętrznej widocznej na powierzchni (wymaga dostępu do wody)

Powyższe dane, zbierane od czołowych producentów i instalatorów, bezsprzecznie demonstrują dominację pomp powietrze-woda, szczególnie w wariancie monoblok. To nie przypadek, ale efekt optymalnego połączenia efektywności, kosztów instalacji i estetyki pompy ciepła. Wybierając pompę, klienci nie patrzą już tylko na tabliczkę znamionową, ale także na to, jak urządzenie wtopi się w krajobraz ich posesji. Przyjęło się nawet żartować, że pompa ciepła to dziś „nowy sąsiad”, o którym każdy w okolicy dyskutuje, dlatego tak ważne jest, aby wygląd pompy ciepła harmonizował z otoczeniem.

Rodzaje pomp ciepła a ich konstrukcja

Kiedy wchodzimy głębiej w świat pomp ciepła, szybko okazuje się, że ich konstrukcja w dużej mierze zależy od źródła ciepła, z którego czerpią energię. Mamy do czynienia z trzema głównymi rodzajami: powietrznymi, gruntowymi i wodnymi, a każdy z nich ma swoje unikalne cechy, które wpływają na ich wygląd i rozmiar. Nie ma tu mowy o żadnym „uniwersalnym kombinezonie”, każdy model jest uszyty na miarę specyficznych potrzeb.

Zobacz także: Kotłownia z pompą ciepła 2025: Jak wygląda?

Powietrzne pompy ciepła to najpopularniejsza kategoria, a ich wygląd często zaskakuje minimalizmem. Dzielą się na dwa główne typy: monoblokowe i splitowe. Wariant monoblok, jak sama nazwa wskazuje, jest jednostką kompletną, zamkniętą w jednej obudowie. Wszystkie kluczowe komponenty, takie jak sprężarka, wymiennik ciepła, czy wentylator, są umieszczone na zewnątrz budynku. Taka konstrukcja sprawia, że budowa pompy ciepła jest niezwykle zwarta, a rozmiary zewnętrzne wahają się zazwyczaj od 80 cm wysokości, przez 120 cm szerokości, do około 40 cm głębokości. To jak dobrze zaprojektowana szafka na narzędzia, tylko znacznie bardziej skomplikowana w środku.

W przypadku pomp splitowych, sprawa wygląda nieco inaczej. Tutaj, jak w starym, dobrym systemie audio, mamy dwie odrębne jednostki – jedną zewnętrzną i jedną wewnętrzną. Jednostka zewnętrzna przypomina monoblok, ale jest pozbawiona kilku elementów, które są przeniesione do środka. Często jest to sprężarka i wymiennik ciepła, które razem z zaworami rozprężnymi tworzą obieg chłodniczy. Jednostka wewnętrzna, która zajmuje zazwyczaj około 70 cm wysokości, 45 cm szerokości i 30 cm głębokości, często integruje w sobie zasobnik ciepłej wody użytkowej i elementy sterujące, co czyni ją nieco większą, ale jednocześnie kompaktową sypialnią dla całego układu grzewczego. Ten podział pozwala na bardziej elastyczne planowanie przestrzeni, co jest kluczowe w przypadku mniejszych domów.

Gruntowe pompy ciepła, choć potocznie określane jako "niewidzialne" na powierzchni, to prawdziwi giganci ukryci pod ziemią. Ich konstrukcja opiera się na kolektorach poziomych lub pionowych, które pochłaniają ciepło z gruntu. Na zewnątrz budynku widoczne jest jedynie podłączenie do obiegu, ewentualnie niewielka skrzynka sterująca, co sprawia, że konstrukcja pompy ciepła gruntowej jest absolutnie dyskretna. Główna część urządzenia, czyli moduł wewnętrzny ze sprężarką i wymiennikiem, znajduje się w kotłowni. Ich rozmiary są zbliżone do jednostek wewnętrznych pomp powietrze-woda, ale cała „infrastruktura” cieplna leży poza zasięgiem wzroku, zakopana głęboko pod trawnikiem. Ich montaż jest jednak znacznie bardziej skomplikowany i kosztowny, wymaga bowiem przeprowadzenia specjalistycznych odwiertów lub rozłożenia kilkuset metrów rur w ogrodzie. To inwestycja na dekady, stąd rzadziej wybierana przez osoby ceniące szybki zwrot kosztów.

Zobacz także: Pompa ciepła w domu 2025: Jak wygląda?

Wodne pompy ciepła, podobnie jak gruntowe, czerpią ciepło z naturalnych zasobów, w tym przypadku z wód podziemnych lub powierzchniowych. Ich wygląd również nie odbiega zbytnio od jednostek gruntowych w kwestii części wewnętrznej – to zamknięty system w kotłowni. Zewnętrzna charakterystyka pompy ciepła wodnej obejmuje jedynie dwie studnie: czerpiącą i zrzutową, które są zazwyczaj ukryte lub minimalnie widoczne na powierzchni. To idealne rozwiązanie dla nieruchomości z dostępem do wód podziemnych, chociaż ich instalacja wymaga dodatkowych zezwoleń i często budowy studni. Jest to wyzwanie logistyczne, ale zysk w postaci stabilności i wysokiej efektywności potrafi wynagrodzić trud, dając pewność, że woda jest zawsze dostępna, niezależnie od warunków atmosferycznych na zewnątrz. To jak posiadanie własnego, osobistego źródła energii cieplnej, zawsze pod ręką, zawsze dostępne.

Każdy z tych typów pomp ciepła ma swoją specyfikę i jest dedykowany do nieco innych warunków i preferencji użytkowników. Wygląd pompy ciepła to więc nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim funkcjonalności i adaptacji do środowiska. Od zwartej obudowy monobloka po niewidzialne kolektory gruntowe – wszystkie służą jednemu celowi: efektywnemu i ekologicznemu ogrzewaniu domów, niezależnie od tego, czy szukamy oszczędności, komfortu, czy dbałości o środowisko naturalne. Dlatego zanim zdecydujesz się na konkretne rozwiązanie, warto dokładnie zapoznać się z tym, co dany rodzaj pompy ma do zaoferowania, nie tylko pod względem wydajności, ale również pod kątem jego wpływu na architekturę otoczenia.

Komponenty pompy ciepła i ich lokalizacja

Zrozumienie, co to jest pompa ciepła i z jakich części się składa, jest kluczowe dla właściwego wyboru i późniejszego użytkowania. Każda pompa ciepła, niezależnie od jej typu, opiera się na tym samym cyklu termodynamicznym, choć jej poszczególne elementy mogą być rozmieszczone w różny sposób. W gruncie rzeczy to prosta maszyna – niczym lodówka, tylko odwrócona do góry nogami, gdzie zamiast chłodzić, grzejemy. Spójrzmy na to z bliska.

Głównymi komponentami, które zawsze znajdziemy w pompie ciepła, są: parownik, sprężarka, skraplacz i zawór rozprężny. To właśnie one, pracując razem, umożliwiają efektywny transfer energii cieplnej z otoczenia do systemu grzewczego. Parownik to miejsce, gdzie czynnik chłodniczy o niskiej temperaturze wrzenia odbiera ciepło ze źródła – czy to powietrza, gruntu, czy wody. Następnie sprężarka, prawdziwe „serce” pompy, podnosi ciśnienie i temperaturę czynnika, a skraplacz przekazuje to ciepło do wody grzewczej w budynku. Zawór rozprężny obniża ciśnienie i temperaturę czynnika, przygotowując go do ponownego obiegu. Taki cykl powtarza się w kółko, zapewniając stałe dostawy ciepła, nawet w najbardziej mroźne dni.

W przypadku powietrznych pomp ciepła typu monoblok, wszystkie te elementy są zamknięte w jednej, zwartej obudowie, która zazwyczaj znajduje się na zewnątrz budynku. Lokalizacja taka ma swoje zalety – brak konieczności wprowadzania rur z czynnikiem chłodniczym do środka domu, co minimalizuje ryzyko wycieków i ułatwia instalację. Minusem może być konieczność poprowadzenia rur wodnych w izolowanych rurach, aby uniknąć zamarzania, co jest szczególnie ważne w naszym klimacie. Jednostka taka to po prostu prostokątne pudło o wymiarach rzędu 80x120x40 cm, często w odcieniach szarości lub bieli, by komponować się z fasadą. Jej części pompy ciepła są niewidoczne dla postronnych obserwatorów, co jest atutem estetycznym.

Wariant splitowy, jak już wspominaliśmy, dzieli komponenty na dwie jednostki. Jednostka zewnętrzna zawiera zazwyczaj parownik i sprężarkę, co skutkuje tym, że rury z czynnikiem chłodniczym biegną między jednostką zewnętrzną a wewnętrzną. Jednostka wewnętrzna natomiast to skraplacz, zawór rozprężny, pompa obiegowa, a często także zasobnik ciepłej wody użytkowej. Lokalizacja jednostki wewnętrznej jest zazwyczaj w kotłowni, pralni lub innym pomieszczeniu gospodarczym, co pozwala na jej integrację z pozostałymi elementami systemu grzewczego. Warto pamiętać, że jednostka wewnętrzna może przypominać z wyglądu lodówkę, o wymiarach około 70 cm wysokości, 45 cm szerokości i 30 cm głębokości, ale to właśnie tam dzieje się cała magia grzewcza.

W przypadku pomp gruntowych i wodnych, zdecydowana większość komponentów – od sprężarki po skraplacz – jest zlokalizowana wewnątrz budynku, w kotłowni. To niewątpliwa zaleta z punktu widzenia estetyki i akustyki – na zewnątrz nie ma żadnych widocznych elementów, poza ewentualnymi kolektorami czy studniami, które są zazwyczaj sprytnie ukryte. Ich praca jest znacznie cichsza i mniej inwazyjna dla otoczenia, co cenią sobie zwłaszcza właściciele dużych posesji. Gruntowa konfiguracja pompy ciepła jest dla nich najlepsza. Kolektory poziome wymagają znacznej powierzchni gruntu – nawet kilkuset metrów kwadratowych – a kolektory pionowe potrzebują odwiertów głębokich na dziesiątki, a czasem nawet setki metrów. W przypadku pomp wodnych, lokalizacja jest ściśle związana z dostępem do źródła wody, co wiąże się z koniecznością budowy studni czerpiącej i zrzutowej. Mówi się, że im więcej się zakopie, tym więcej się zyska na niezawodności i wydajności.

Wszystkie te niuanse w rozmieszczeniu komponentów wpływają nie tylko na schemat pompy ciepła i proces instalacji, ale również na ostateczny wygląd i wrażenia estetyczne z jej posiadania. Ważne jest, aby podczas planowania instalacji, uwzględnić zarówno aspekty techniczne, jak i wizualne, tak by pompa ciepła idealnie wpasowała się w otoczenie, stając się nie tylko efektywnym, ale i nieinwazyjnym elementem wyposażenia domu.

Wygląd zewnętrznych jednostek pompy ciepła

Zewnętrzne jednostki pompy ciepła, te które stoją sobie dumnie przy domu, to temat, który budzi często wiele emocji – od zachwytu nad ich nowoczesnym designem, po pewne obawy dotyczące ich widoczności. Pamiętam, jak kiedyś sąsiad, budowlaniec starej daty, zapytał: „A co to za wynalazek ci stoi obok domu? Jakiś klimatyzator?”. Odpowiedziałem mu, że to nie jest tylko klimatyzator, ale serce całego systemu grzewczego. Dziś nikt nie pyta, wszyscy widzą, że to pompa ciepła, i często nawet doradzają znajomym.

Większość zewnętrznych jednostek, szczególnie tych powietrznych, ma prosty, minimalistyczny design, który ma na celu wtapiać się w otoczenie, a nie dominować nad nim. Typowa forma pompy ciepła jest prostopadłościanem o wymiarach około 80-100 cm wysokości, 100-140 cm szerokości i 35-50 cm głębokości. Najpopularniejsze kolory to grafit, antracyt, ciemnoszary, biały lub beżowy, co sprawia, że łatwo dopasować je do koloru elewacji lub stolarki okiennej. Niektórzy producenci oferują nawet warianty z możliwością pomalowania obudowy na dowolny kolor RAL, co pozwala na pełną personalizację. Wybór odpowiedniego koloru to dziś kwestia, której poświęca się wiele uwagi, bo przecież nikt nie chce, żeby jego „niewidzialna” pompa ciepła była pierwszym, co rzuca się w oczy.

Warto zwrócić uwagę na siatki wentylacyjne i kratki osłaniające wentylator, które są charakterystycznym elementem wyglądu zewnętrznych jednostek. Są one nie tylko estetyczne, ale przede wszystkim pełnią ważną funkcję ochronną – zabezpieczają wentylator przed liśćmi, śniegiem, czy innymi zanieczyszczeniami. Niektóre modele posiadają specjalne lamelki, które kierunkują strumień powietrza, minimalizując hałas i zapobiegając nadmiernemu wychładzaniu gruntu wokół jednostki. Klienci zwracają uwagę na jak działa pompa ciepła i na to, jak wyglądają wloty powietrza, co ma sens, ponieważ to od nich w dużej mierze zależy efektywność pracy urządzenia.

Montaż zewnętrznej jednostki często wymaga również wykonania odpowiedniego fundamentu lub podstawy, co dodatkowo wpływa na jej ostateczny wygląd. Podstawy te mogą być wykonane z betonu, metalu, czy nawet specjalnych podkładek antywibracyjnych, które minimalizują przenoszenie drgań na konstrukcję budynku. Ważne jest, aby podstawa była stabilna i umożliwiała swobodny odpływ skroplin, aby zimą nie tworzyły się wokół jednostki lodowe kałuże. Przemyślany montaż to klucz do długowieczności i niezawodności. Nie można pozwolić sobie na chaotyczne ustawienie urządzenia.

Co do kwestii wizualnych, warto wspomnieć o estetycznych panelach maskujących, które coraz częściej oferują producenci. Pozwalają one na jeszcze lepsze wtopienie jednostki w otoczenie – np. poprzez zastosowanie lameli drewnianych, paneli z kompozytu, czy nawet paneli z motywem roślinnym. Takie rozwiązania sprawiają, że zewnętrzny wygląd pompy ciepła staje się niemal dziełem sztuki, niewidzialnym w krajobrazie, co było marzeniem jeszcze kilka lat temu. Kto by pomyślał, że można połączyć inżynierię z estetyką na tak wysokim poziomie? To tak, jakby inżynierowie dogadali się z projektantami ogrodów.

Pamiętajmy również, że odpowiednie umiejscowienie jednostki ma znaczenie nie tylko dla estetyki, ale również dla komfortu akustycznego. Producenci coraz częściej stosują technologie redukujące hałas, ale zawsze warto skonsultować się z instalatorem, aby znaleźć optymalne miejsce, które nie będzie zakłócać spokoju ani domownikom, ani sąsiadom. Cicha praca to nie tylko wygoda, ale i brak problemów z „urokliwymi” rozmowami z sąsiadami. Nie zapominajmy, że to, jak wygląda pompa ciepła, to nie tylko kwestia obudowy, ale również jej akustycznego "śladu".

Pompy ciepła: Wymiary i zajmowana przestrzeń

Kiedy mówimy o wymiarach i zajmowanej przestrzeni przez pompy ciepła, często myślimy głównie o tej zewnętrznej jednostce, która stoi na podwórku. Ale prawda jest taka, że pełny obraz wymaga uwzględnienia wszystkich komponentów – tych w środku i tych na zewnątrz. Bo choć pompa ciepła może być kompaktowa, to przecież potrzebuje miejsca na swobodne oddychanie i działanie.

Zacznijmy od najpopularniejszych, czyli pomp powietrze-woda. Jednostka zewnętrzna monobloku, czyli ta, którą najczęściej spotykamy, zajmuje orientacyjnie około 0.5 do 0.7 metra kwadratowego powierzchni podstawy, przy wysokości sięgającej 80-120 cm. Przykładowo, model o mocy 8 kW może mieć wymiary 83 cm wysokości, 134 cm szerokości i 40 cm głębokości. To niewiele więcej niż duży wentylator przemysłowy. Ważne jest, aby zostawić jej wystarczająco dużo przestrzeni wokół, co najmniej 30-50 cm wolnej przestrzeni od ścian i innych przeszkód, a przed wylotem powietrza nawet 1.5-2 metry, aby zapewnić swobodny przepływ powietrza i uniknąć recyrkulacji. Innymi słowy, nie można jej wcisnąć w kąt jak starej pralki. Musi swobodnie "oddychać".

W przypadku pomp splitowych, sytuacja jest bardziej złożona. Zewnętrzna jednostka, jak już wspomniano, jest nieco mniejsza, gdyż część elementów przeniesiono do środka. Wymiary mogą być zbliżone do monobloku, np. 80 cm wysokości, 100 cm szerokości i 35 cm głębokości. Jednak trzeba doliczyć miejsce na jednostkę wewnętrzną, która może przypominać dużą lodówkę, mierzącą około 70 cm wysokości, 45 cm szerokości i 30 cm głębokości, choć niektóre modele z wbudowanym zasobnikiem CWU mogą być znacznie większe, nawet do 180 cm wysokości i 60 cm szerokości. Potrzeba też miejsca na podłączenie rur chłodniczych i hydraulicznych, co zawsze zajmuje nieco cennego metrażu. Ważne jest, aby pamiętać o swobodnym dostępie serwisowym, aby technik mógł spokojnie pracować.

Gruntowe pompy ciepła to zupełnie inna bajka, jeśli chodzi o przestrzeń. Widoczna jednostka wewnętrzna ma wymiary zbliżone do jednostki wewnętrznej pompy split, czyli około 70 cm wysokości, 45 cm szerokości i 30 cm głębokości. Ale to, co jest "ukryte", zajmuje ogromne przestrzenie pod ziemią. Kolektory poziome mogą wymagać powierzchni od 250 do 600 metrów kwadratowych, w zależności od mocy pompy i warunków gruntowych. A kolektory pionowe? To dziesiątki, a nawet setki metrów wierceń w głąb ziemi. To oczywiście nie wpływa na powierzchnia jaką zajmuje pompa ciepła na zewnątrz budynku, ale jest istotnym elementem planowania instalacji. To jak z samochodem – niby kompaktowy, ale przecież potrzebuje parkingu.

Wodne pompy ciepła są pod tym względem podobne do gruntowych, z tą różnicą, że zamiast kolektorów, potrzebują dostępu do dwóch studni – jednej czerpiącej i jednej zrzutowej. Jednostka wewnętrzna jest tej samej wielkości, a cała infrastruktura związana z wodą, choć niewidoczna, wymaga odpowiedniego przygotowania i przestrzeni w podłożu. Jest to idealne rozwiązanie dla działek z dostępem do wód podziemnych, gdzie wiercenie studni jest opłacalne i efektywne. Co istotne, stabilność temperatury wody gwarantuje stabilną pracę pompy. Długotrwała perspektywa bez wahań temperatur to coś, co wyróżnia ten typ instalacji.

Należy pamiętać, że pompa ciepła rozmiary to nie tylko wymiary samego urządzenia, ale również przestrzeń potrzebna na jego transport, montaż i późniejszy serwis. Dostęp do jednostki zewnętrznej powinien być łatwy i bezpieczny, szczególnie w przypadku konieczności odśnieżania czy usuwania liści. Z kolei jednostka wewnętrzna potrzebuje miejsca na podłączenie rur, elektryki oraz na ewentualny zasobnik ciepłej wody, który często jest integralną częścią systemu. Dobrze jest zaplanować to wszystko na etapie projektu domu, aby uniknąć późniejszych niespodzianek. Niejeden już sobie powiedział "po co ja to tak wcisnąłem w kąt!"

Podsumowując, jak wygląda pompa ciepła w kontekście wymiarów, to sprawa indywidualna, zależna od rodzaju, mocy i preferencji producenta. Zawsze warto zapoznać się z dokładnymi specyfikacjami technicznymi konkretnego modelu i skonsultować się z instalatorem, aby mieć pewność, że wybrana pompa zmieści się w przeznaczonej dla niej przestrzeni i będzie efektywnie pracować przez wiele lat.

Q&A

Pytanie: Jak wygląda pompa ciepła powietrze-woda monoblokowa?

Odpowiedź: Pompa ciepła powietrze-woda monoblokowa to zazwyczaj prostokątna jednostka o minimalistycznym designie, kolorem zbliżonym do elewacji (najczęściej grafit, antracyt, biel). Jest to jedna obudowa, która zawiera wszystkie kluczowe komponenty (sprężarkę, parownik, skraplacz, wentylator) i jest montowana na zewnątrz budynku. Jej wymiary to orientacyjnie 80-120 cm wysokości, 100-140 cm szerokości i 35-50 cm głębokości.

Pytanie: Czy gruntowa pompa ciepła jest widoczna na zewnątrz budynku?

Odpowiedź: Gruntowa pompa ciepła jest w zasadzie niewidoczna na zewnątrz budynku. Jednostka wewnętrzna, która jest głównym elementem systemu, znajduje się w kotłowni. Na zewnątrz mogą być jedynie niewielkie studzienki lub podłączenia do kolektorów pionowych lub poziomych, które są zakopane w gruncie, przez co ich obecność nie wpływa na estetykę posesji.

Pytanie: Ile miejsca potrzebuje jednostka wewnętrzna pompy ciepła typu split?

Odpowiedź: Jednostka wewnętrzna pompy ciepła typu split zajmuje zazwyczaj przestrzeń przypominającą dużą lodówkę lub szafkę. Jej wymiary mogą wynosić około 70 cm wysokości, 45 cm szerokości i 30 cm głębokości, choć warianty z wbudowanym zasobnikiem CWU mogą być znacznie większe, dochodząc do 180 cm wysokości i 60 cm szerokości. Należy również pamiętać o przestrzeni na podłączenia i dostęp serwisowy.

Pytanie: Jaki jest wpływ koloru zewnętrznej jednostki pompy ciepła na jej wygląd?

Odpowiedź: Kolor zewnętrznej jednostki pompy ciepła ma istotny wpływ na jej wygląd i możliwość wtopienia się w otoczenie. Najpopularniejsze są odcienie grafitu, antracytu, bieli i beżu, które harmonizują z typowymi kolorami elewacji. Niektórzy producenci oferują personalizację koloru na podstawie palety RAL, co pozwala na idealne dopasowanie do estetyki budynku i otoczenia, sprawiając, że jednostka jest mniej widoczna i bardziej spójna wizualnie.

Pytanie: Jakie są główne elementy wpływające na wygląd i zajmowaną przestrzeń pompy ciepła?

Odpowiedź: Główne elementy wpływające na wygląd i zajmowaną przestrzeń pompy ciepła to jej rodzaj (powietrzna, gruntowa, wodna), konstrukcja (monoblok, split), moc urządzenia oraz producent. Pompy monoblokowe są zwarte i zajmują ograniczoną przestrzeń na zewnątrz. Splity wymagają miejsca na dwie jednostki – zewnętrzną i wewnętrzną. Gruntowe i wodne wymagają dużej przestrzeni podziemnej lub wodnej, ale są niemal niewidoczne na powierzchni. Dodatkowo, niezbędna jest przestrzeń na fundamenty, swobodny przepływ powietrza i dostęp serwisowy.